Geri dönüşüm, çevre kirliliğinin önlenmesinde önemli bir rol oynar. Bir eşya çöpe atılmak yerine geri dönüşüm amaçlı kullanıldığında pek çok açıdan kazanım elde edilir. İlk olarak üretim sürecinde gereksiz yere yeni malzemeler kullanılmaz. Aynı zamanda enerji tasarrufu, ülke ekonomisine katkı gibi pek çok yönden de geri dönüşümünün faydalarından bahsedilebilir.
Geri dönüşümün doğru yapılması için ambalajların üzerinde işaretler bulunur. Böylece ürünlerin geri dönüşüme uygun olup olmadığı anlaşılır.
Geri Dönüşüm İşaretlerinin Anlamları
Geri dönüşüm işaretlerinin anlamları ambalaj üzerinde gösterilir. Atık planlaması yaparken bu işaretler dikkate alınmalıdır.
Kâğıt
Kağıt sembolü, ürünün imalatında en az %50 kağıt ve karton elyaf kullanıldığını belirtir. Sembolde İngilizce olarak “Napm Recycled Approved” yazar. Sembolün orta kısmında da %100 yazısı vardır.
Yeşil Nokta
Yeşil nokta sembolü, üreticinin ambalajın geri dönüşümüne mali katkısını gösterir.
Plastikler
Plastikler, döngü içerisindeki sayılarla ifade edilir. Döngü içerisinde birden yediye kadar sayılar yer alır. Sayılar, plastiğin türünü ifade eder. Sayılara göre bazı plastik türleri şöyledir:
- 1 numara PET yani, polietilen tereftalat plastik türünü ifade eder. Bu tür tek kullanımlıktır. Su ve diğer içecekler için uygundur. PET atıkları geri dönüşüm için kullanılabilir.
- 2 numara HDPE, yüksek yoğunluklu polietilen anlamına gelir. Bu tür plastik yağ şişelerinde ya da deterjan kaplarında kullanılır. Geri dönüşüm için tercih edilebilir.
- 3 numara PVC, polivinil klorür anlamına gelir. Oyuncaklar, gıda ambalajları bu tür plastikten üretilir. PVC plastik geri dönüşüme uygun değildir.
- 4 numara LPDE anlamına gelir. Bunun anlamı düşük yoğunluklu polietilendir. Bu plastik, ekmek paketlerinde yer alır. Aynı zamanda kuru temizleme ambalajlarında da kullanılır. Her zaman geri dönüştürülmesi mümkün değildir.
- 5 numara PP yani polipropilendir. Çocuk bezlerinde, yoğurt kaplarında yaygın olarak kullanılır. Geri dönüşümde kullanılabilir.
- 6 numara polistirendir. Köpük ambalajlarda, tek kullanımlık şekilde olan bardaklarda kullanılır. Geri dönüşüm için çok fazla tercih edilmez.
Mobius Döngüsü
Mobius döngüsü adından da anlaşılacağı üzere bir döngüde yer alan oklar şeklindedir. Oklar, yeşil, siyah ya da beyaz olabilir. Mobius döngüsünün yer aldığı ambalajlar geri dönüşüm için kullanıma uygundur.
Alüminyum
Alüminyum sembolünde döngünün içerisinde “Alu” yazar. Bu sembol, üründe kullanılan alüminyumun geri dönüştürülebilir olduğunu ifade eder.
Atık Elektronikler
Atık elektronikler sembolü bir çöp kovası ve üzerinde çarpı işareti şeklindedir. Cep telefonlarının, evlerde kullanılan elektronik aletlerin üzerinde bu sembol yer alır.
Kompostlanabilir
Kompostlanabilir sembolü, ürünün endüstriyel kompostlama işlemine uygun olduğunu gösterir.
Cam
Cam şişelerin üzerinde döngü içerisinde, geri dönüşüm kutusuna cam atan insan sembolü vardır. Camlarda bulunan kapaklar geri dönüşüm için ayrı bir yere atılmalıdır. Camları renklerine göre sınıflandırmakta da fayda vardır.
Hangi Ürünlerde Geri Dönüşüm Sembolü Kullanılır?
Geri dönüşüm işaretlerinin pek çok ürünün üzerinde bulunması gerekir. Bu ürünleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Plastik yapıda olan ambalajlar
- Camdan üretilen ürünler
- Kullanılmış ve bitmiş piller
- Alüminyum yapıda olan ürünler
- Elektronik aletler
- Kâğıt malzeme kullanılarak üretilen ürünler
- Kozmetik amaçlı ürünler
- Motor yağları
- İçecek, yağ ambalajları
Geri Dönüşüm İşareti Zorunlu mu?
Geri dönüşüm işaretlerinin kullanımına yönelik bir zorunluluk söz konusu değildir. Gönüllü olarak bu işaretlerin kullanımı ile geri dönüşüm daha bilinçli bir şekilde yapılır. Firmaların geri dönüşüme olan desteklerinin ispatlanması, bu işaretler sayesinde mümkündür.
Geri dönüşüm işaretleri, kolayca görülen bir alanda olmalıdır. Tüketiciler işaretleri rahat bir şekilde okumalıdır.
Geri Dönüşümü Yaygınlaştırmak İçin Ne Yapmak Gerekir?
Geri dönüşümü yaygınlaştırmak için herkesi bu konuda bilinçlendirmek gerekir. Geri dönüşüm kutularının her yerde kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Dışarıda, iş yerlerinde, kamusal alanlarda geri dönüşüm kutularının bilinçli olarak kullanılması sağlanmalıdır.
Kullanım sürecine dikkat etmeyenlere yaptırım uygulanması da yasalar aracılığıyla sağlanmalıdır. Geri dönüşüm için teşvik edici kampanyalar düzenlenebilir. Okullarda öğrencilerin bilinçlenmesini sağlayan kampanyalar yapılabilir.
