Tıbbi atık çeşitleri, tıbbi işlemlerin yapıldığı alanlarda ortaya çıkan atıklardır. Hastaneler, klinikler, çeşitli kurumlarda yer alan revirler; tıbbi atıkların en çok bulunduğu yerlerdir. Ayrıca ayakta tedavi edilen hastaların tedavi süreçlerinde evlerde de tıbbi atık ortaya çıkar.
Tıbbi atıklar, türlerine göre sınıflandırılır. Atıkların düzenli olarak toplanması, uygun alanda muhafaza edilmesi ve doğru yöntemlerle imha edilmesi önemlidir. Tıbbi atıkların üretim sürecinden bertarafına kadar tüm konular, yasalar kapsamında düzenlenmiştir. Tıbbi atıkların, diğer atıklarla karışmaması ve gelişigüzel alanlara bırakılmaması önemlidir. Tıbbi atık kutusu ve tıbbi atık torbası gibi gereçlerle atıkların düzgün şekilde toplanması gerekir.
Tıbbi Atıklar Nasıl Sınıflandırılır?
Tıbbi atıkların sınıflandırılması atık türüne göre yapılır. Bulaşıcı, patalojik atıklar ve kesiciler gibi farklı kategorilerde yer alan tıbbi atıklar vardır. Atıkların sınıflandırılması, bertaraf sürecinin doğru yönetilmesi bakımından önemlidir.
Bulaşıcı Atıklar
Bulaşıcı atıklar, patojen içeriğine sahip olabilir. Patojenler, hastalığa yol açan maddelere verilen addır. Bulaşıcı atıklar, hastalıklara sebep olabileceği için dikkatli bir biçimde toplanmalıdır. Bulaşıcı atıklar arasında; laboratuvarlarda kullanılan kültürler alır. Ayrıca karantina uygulamaları sonrasında açığa çıkan atıklar da bu kapsamdadır. Bulaşıcı bir hastalığa yakalanmış kişiler tarafından kullanılan malzemelerin yanı sıra dışkıları da ilgili kategoride değerlendirebiliriz.
Patolojik Atıklar
Patolojik atıklar insanlara ait dokular ve sıvılardan oluşur. Bu kapsamda vücut parçaları vardır. Ayrıca kan ve insan vücudundan çıkan diğer sıvı maddeler, cenin parçaları; patolojik atıktır.
Kesiciler, Basınçlı Konteynerlar
Tıbbi işlemler sırasında kullanılan bazı kesici aletler, kırılmış camlar; kesiciler kategorisinde yer alır. İğne, bıçak, kırık cam gibi malzemeleri, kesici atık olarak sınıflandırabiliriz. Ayrıca aşı seti, jilet ve bistüri de bu kapsamdadır. Aerosol kutuları, gaz kartuşları ise basınçlı konteynerler kategorisindedir.
Ağır Metal İçeriği Yüksek Atıklar
Bazı atıklar, ağır metal içerir. Termometreler bu kapsamda yer alır. Ayrıca tansiyon ölçümü için kullanılan cihazlar da yüksek metal içeriğine sahiptir.
Radyoaktif Atıklar
Eğer atıklar radyoaktif madde içeriyorsa radyoaktif atık olarak sınıflandırılır. Laboratuvar araştırmalarında kullanılan sıvılar, çeşitli nedenlerle kirlenen camlar; radyoaktif atıklardır. Ambalajlı ve ambalajı olmayan radyoaktif maddeler de bu kapsamda yer alır.
Kimyasal Atıklar
Kimyasal atıklar içerisinde laboratuvar ayıraçları yer alır. Ayrıca film banyoları, çözücü maddeler ve dezenfektanlar da kimyasal atıktır. Kimyasal atıkların doğrudan temasından kaçınmak, kokularını solumamak gerekir.
Ecza Atıkları
Eczanelerdeki son kullanma tarihi geçmiş ya da kullanımdan kaldırılan ilaçlar, ecza atıklarıdır. Ayrıca eczanelerdeki şişeler ve diğer ambalajlarda bu kategoride yer alır.
Tıbbi Atıklar Nasıl Toplanır?
Tıbbi atıkların toplanması için tıbbi atık kutusu kullanılabilir. Ovata Steel tarafından üretilen tıbbi atık kutusu çeşitleri, atıkların güvenli şekilde toplanması için uygundur. Anti bakteriyel elektrostatik fırın boyalı kutular, üçgen kilit sistemine sahiptir. Tıbbi atık kutusunun yanı sıra tıbbi atık poşetlerinde de atıkların toplanması mümkündür. Toplama sırasında tıbbi atıkların sınıflandırılması gerekir.
Tıbbi atık kutusunda maske, şişe, şırınga, eldiven gibi atıklar tutulabilir. Sıvı atıklar için torbaların kullanılması uygundur. Mavi torbalarda serum ve ilaç gibi atıklar toplanır. Evsel atıklar için siyah torbalar kullanılır. Kesici malzemeler, dışkılar için kırmızı torba kullanılması gerekir. Tıbbi atıklar, özel araçlarla taşınır. Taşıma araçlarının düzenli olarak temizlenmesi herhangi bir olumsuz durumla karşılaşmamak açısından önemlidir.
Tıbbi Atık Bertaraf Yöntemleri Nelerdir?
Tıbbi atık kutusunda ve torbalarda toplanan atıklar, doğru yöntemlerle bertaraf edilmelidir. En sık kullanılan bertaraf yöntemi fırında yakmadır. Fırınlarda yakmanın yanı sıra farklı yöntemler de bertaraf için kullanılabilir. Tıbbi atıkların bertaraf edilmesinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Islak termal işlem: Buhar ile dezenfeksiyon yapılır. Kimyasal atıklar, eczane atıkları, anatomik atıklar için kullanılmaz.
- Otoklavlama: Bu işlemde dezenfeksiyon sırasında ıslak ısıl işlem uygulanır.
- Vidalı besleme teknolojisi: Atıkların parçalara ayrılması ve ardından kuru termal dezenfeksiyon yapılmasıdır.
- Mikrodalga ile ışınlama teknolojisi: Mikrodalgalarda sağlanan ısı iletimi ile bulaşıcılar yok edilir.
- Depolama yöntemi: İşleme yapılamaması durumunda tıbbi atıklar, depolama alanlarına gömülür.
